यवतमाळ “उर्दू शिक्षकांच्या क्षमतांचा विकास” या तीन दिवसीय प्रशिक्षणाचा यशस्वी समारोप

यवतमाळ (फेब्रुवारी २०२५): उर्दू शिक्षकांच्या अध्यापन कौशल्यांना अधिक प्रभावी बनवण्यासाठी “उर्दू शिक्षकांच्या क्षमतांचा विकास” या शीर्षकाखाली आयोजित तीन दिवसीय प्रशिक्षण कार्यक्रमाचा दुसरा आणि अंतिम टप्पा २८ फेब्रुवारी २०२५ रोजी यशस्वीरीत्या पूर्ण झाला. हे प्रशिक्षण SCERT (राज्य शैक्षणिक संशोधन आणि प्रशिक्षण परिषद) पुणे आणि DIET (जिल्हा शैक्षणिक व प्रशिक्षण संस्था), यवतमाळ यांच्या संयुक्त विद्यमाने आयोजित करण्यात आले होते. याचा उद्देश शिक्षकांना आधुनिक अध्यापन तंत्रांची ओळख करून देणे हा होता.

हा प्रशिक्षण उपक्रम जिल्हा परिषद आणि नगर परिषद अंतर्गत प्राथमिक ते आठवीच्या वर्गांपर्यंत अध्यापन करणाऱ्या सर्व उर्दू शिक्षकांसाठी अनिवार्य करण्यात आला होता. हे प्रशिक्षण दोन टप्प्यांत विभागले गेले.
पहिल्या टप्प्यात २१ ते २४ फेब्रुवारी २०२५ दरम्यान ५०% शिक्षकांनी सहभाग घेतला, तर उर्वरित ५०% शिक्षकांनी २५ ते २८ फेब्रुवारी २०२५ या कालावधीत प्रशिक्षण पूर्ण केले.

प्रशिक्षण स्थळे आणि मार्गदर्शक तज्ज्ञ:
जिल्ह्याचा विस्तृत भौगोलिक विस्तार लक्षात घेता, DIET यवतमाळ च्या निर्देशानुसार दोन ठिकाणी प्रशिक्षण केंद्रे स्थापन करण्यात आली.

✅ DIET यवतमाळ केंद्र:
येथे यवतमाळ, नेर, दारव्हा, दिग्रस, बाभुळगाव, कळंब, पांढरकवडा, आर्णी, वणी, राळेगाव, घाटंजी येथील शिक्षकांसाठी प्रशिक्षण घेण्यात आले.
तज्ज्ञ मार्गदर्शक म्हणून मकसूद अहमद शेरखान, मोईजोद्दीन अमीरुद्दीन काझी आणि शफिउल्लाह सर यांनी उत्कृष्ट प्रशिक्षण दिले.

✅ उमरखेड केंद्र:
येथे उमरखेड, पुसद, महागाव येथील शिक्षकांसाठी प्रशिक्षण आयोजित करण्यात आले होते.
याठिकाणी मार्गदर्शन करणारे तज्ज्ञ शेख उस्मान शेख अहमद, जुनैद अयाझ अहमद, अज़हर मुख्तार अहमद आणि साकिब आमिर खान यांनी उत्कृष्ट पद्धतीने प्रशिक्षण दिले.

शिक्षकांचा प्रचंड उत्साह आणि सहभाग:

या प्रशिक्षण कार्यक्रमात शिक्षकांनी मोठ्या संख्येने हजेरी लावली आणि जबरदस्त उत्साह दाखवला. प्रशिक्षणाची रचना अतिशय प्रभावी असल्याने सर्व शिक्षकांनी संपूर्ण सत्रांमध्ये अत्यंत उत्साहाने सहभाग घेतला. सकाळी १०:०० ते संध्याकाळी ५:३० पर्यंत चालणाऱ्या सत्रांमध्ये कुणीही कंटाळा वाटू दिला नाही; उलट, शिक्षकांनी शिकण्याच्या प्रक्रियेत पूर्ण सहभाग घेतला.

प्रशिक्षणाचे महत्त्वाचे विषय:

या प्रशिक्षणात आधुनिक शैक्षणिक गरजांसोबत सुसंगत अनेक महत्त्वाच्या मुद्द्यांवर मार्गदर्शन करण्यात आले, त्यामध्ये हे विषय प्रमुख होते:

✔ अध्यापनात ICT (माहिती आणि संप्रेषण तंत्रज्ञान) व कृत्रिम बुद्धिमत्तेचे (AI) महत्त्व
✔ २१व्या शतकातील कौशल्ये
✔ भाषा शिकवण्याचे खेळ
✔ साहित्यिक प्रकार (Genres of Literature)
✔ अध्ययन निष्पत्ती (LO’s)
✔ विद्यार्थ्यांच्या शिकण्याच्या पातळीचे मूल्यांकन
✔ संरचनावाद (Constructivism) – ज्ञान निर्मितीची प्रक्रिया
✔ बालशिक्षणशास्त्र (Pedagogy)
✔ वाचन कौशल्याच्या विकासाचे महत्त्व
✔ भाषा शिकण्याची संकल्पना
✔ अध्यापन प्रक्रियेत भाषा शिक्षणाच्या भाषिक खेळांची भूमिका
✔ राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण २०२० (NEP 2020 – NCF & SCF)
✔ शिक्षकांसाठी स्व-मूल्यांकन आणि तयारी

यासर्व विषयांवर तज्ज्ञ मार्गदर्शकांनी सखोल चर्चा केली आणि प्रत्यक्ष उदाहरणांद्वारे शिक्षकांना मार्गदर्शन केले.

संस्थांची सहकार्य व मार्गदर्शन:

या प्रशिक्षण कार्यक्रमाच्या उद्घाटन समारंभात DIET यवतमाळचे प्राचार्य डॉ. प्रशांत गावंडे, प्रकाश मिश्रा,(प्राथमिक शिक्षणाधिकारी (जिल्हा परिषद यवतमाळ) ,उर्दू विभाग प्रमुख धम्मरत्न वायवळ आणि झिशान नाझिश, तसेच उमरखेड केंद्र प्रमुख राहत रोशन अन्सारी उपस्थित होते. त्यांनी शिक्षकांच्या शिकण्याच्या उत्साहाचे कौतुक केले.

धम्मरत्न वायवळ आणि अन्य मान्यवरांनी शिक्षकांना मौल्यवान सल्ला दिला आणि प्रशिक्षणाच्या उत्कृष्ट व्यवस्थापनाचे विशेष कौतुक केले. प्रशिक्षण केंद्रांच्या नियोजनात आणि अंमलबजावणीसाठी जियाउल्लाह खान, नोशाद शाह, हुसैन सर, शादाब हुसैन, नजीबुर्रहमान, मोहम्मद अकील, अजमल खान, इम्रानुल हक आणि अन्य शिक्षकांनी मोलाचे सहकार्य केले.
याशिवाय, DIET यवतमाळच्या वतीने आवश्यक साहित्य (स्टेशनरी, शैक्षणिक साहित्य) पुरवले गेले, त्यामुळे प्रशिक्षण अधिक प्रभावी ठरले.

समारोप आणि शिक्षकांचे मनोगत:

प्रशिक्षणाच्या अखेरच्या दिवशी शिक्षकांनी आपले अनुभव शेअर केले आणि हा कार्यक्रम त्यांच्या अध्यापनात फारच उपयुक्त ठरेल असे सांगितले. त्यांनी या प्रशिक्षणातून मिळालेल्या कौशल्यांचा वापर करून विद्यार्थ्यांचा शैक्षणिक दर्जा उंचावण्याचा संकल्प केला.

प्रशिक्षणाचा यशस्वी समारोप:

शेवटच्या दिवशी सर्व सहभागी शिक्षकांना प्रशिक्षण प्रमाणपत्रे प्रदान करण्यात आली. यावेळी सर्व शिक्षकांनी “राष्ट्रीय गीत आणि राज्य गीत” गायले, ज्यामुळे वातावरण अत्यंत उत्साहवर्धक झाले.

या यशस्वी प्रशिक्षणासाठी प्राथमिक शिक्षणाधिकारी (जिल्हा परिषद यवतमाळ), सर्व तालुका गट शिक्षण अधिकारी (पंचायत समिती), सर्व नगरपालिका प्रशासन अधिकारी आणि उर्दू विभागातील समन्वयक (साधन व्यक्ती) यांचे विशेष सहकार्य लाभल.